تخمین توزیع عیار مس با استفاده از تخمینگر غیرخطی کریجینگ انفصالی مطالعه موردی: معدن مس سونگون

یکی از روش‌های تخمین در صنعت معدن، استفاده از روش‌های زمین‌آماری است. نقطه قوت روش‌های زمین‌آماری، علاوه بر پشتوانه ریاضی، نتایج مطلوبی بوده است که در کاربردهای عملی آن در خلال دهه‌های گذشته مشاهده شده است. با این وجود در بین روش‌های زمین‌آماری نیز، انتخاب روش مناسب از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مواردی که مورد توجه کاربران عادی زمین‌آمار واقع نمی‌شود، عدم توجه به شرایط کارایی زمین‌آمار خطی می‌باشد. تخمین ذخایر قابل بازیابی، تخمین بخشی از ذخیره که بالای عیار حد مشخصی قرار دارد و محاسبه منحنی عیار-تناژ که دارای تابع انتخاب غیر‌خطی می‌باشند، از این دسته‌اند؛ به همین دلیل لزوم به کارگیری روش‌های زمین‌آماری غیر‌خطی مشاهده می‌شود. یکی از توانمندترین روش‌های تخمین غیر خطی استفاده از روش کریجینگ انفصالی است. دلیل عدم توجه به این روش، ریاضیات پیچیده و عدم دسترسی به این تخمینگر در نرم‌افزارهای معمول می‌باشد. اساس این روش متکی بر استفاده از چندجمله‌ای‌های هرمیتی  و مدل ایزوفاکتوریل است. در این روش برای تخمین نقاط مجهول، با توجه به هیستوگرام داده‌های اولیه ضرایب چندجمله‌ای‌های هرمیتی محاسبه و مقدار چندجمله‌ای‌های هرمیتی در نقاط مجهول تخمین زده می‌شود. در نهایت از ترکیب خطی ضرایب مربوط به چندجمله‌ای‌های هرمیتی و مقدار تخمینی چندجمله‌ای‌های هرمیتی در نقاط مجهول، مقدار متغیر مورد نظر به دست می‌آید. در این مقاله با استفاده از کد‌نویسی روش کریجینگ انفصالی، توزیع عیار مس در کانسار مس پورفیری سونگون، مدل‌سازی و نتایج آن با نتایج تخمین به روش کریجینگ مقایسه شد. با توجه به مطالعات انجام‌شده قسمت‌های شمال غربی و جنوب غربی معدن از عیار پایین‌تر و قسمت مرکزی معدن دارای عیار بالاتری نسبت به دیگر قسمت‌های معدن می‌باشند. همچنین نرمال‌سازی و تبدیل معکوس داده‌ها به وسیله چندجمله‌ای‌های هرمیتی از قابلیت بالایی برخوردار می‌باشد. استفاده از این روش  معایب روش کریجینگ از جمله هموارسازی و عدم توانایی در تخمین توابع غیر‌خطی را مرتفع می‌کند.